خرس سیاه آسیایی

گونه دیگر خرسی که در کشور ما زندگی می کند خرس سیاه آسیایی است که زیرگونه بلوچی آن در جنوب شرق ایران پراکنش دارد. این زیرگونه بعد از یوز بالاترین اولویت حفاظتی را در میان پستانداران ایران داراست و نیازمند توجه حفاظتی بیشتری است.

ویژگی های ظاهری
ویژگی های زیستی
زیستگاه، پراكندگی و فراوانی

Asiatic Black Bear

Ursus thibetanus

وضعيت حفاظتی

ویژگیهای ظاهری خرس سیاه آسیایی

طول سر و بدن 110 تا 190 سانت يمتر، طول دم 7 تا 10 سانتيمتر، ارتفاع بدن 70 تا 100 سانتيمتر، وزن ماده ها 40 تا 140 و نرها 60 تا 200 کيلوگرم است. از خرس قهوه¬ای كوچكتر است. سر بزرگ، چشم ها ریز و دم بسیار كوتاه است. گوشها بزرگ، گرد و با فاصله از یكدیگر قرار دارند و به طور واضح از موها خارج شد هاند. سطح بدن پوشیده از موهای انبوه به رنگ سیاه و نوار سفيد یا كرم رنگی به شکل V بر روی سينه دارد. به ندرت نمونه هایی به رنگ قهوه¬ای نیز مشاهده م یشود. کف رو است و پاهای جلو و عقب هر دو پنج انگشت دارد. ناخنها بلند و تیز است كه برای بالا رفتن از درخت بسیار مناسب است.

 

ویژگی های زیستی خرس سیاه آسیایی

زندگی انفرادی داشته و به نظر می رسد که قلمرو طلب نیست. عمدتا شبگرد است و از غارها، حفره های به وجود آمده از ریختن صخره ها و شکاف زیر سنگ ها به عنوان لانه استفاده می کند. با مهارت بسیار زیادی از درخت بالا می رود. همه چیز خوار است اما عمدتا از مواد گیاهی تغذیه می کند. بیشتر از میوه های وحشی و باغی مانند پسته، زيتون، داز، کنار، خرما و سایر قسمت های گیاهان مانند علفها و جوانه ها تغذیه می کند. همچنین از حشرات به خصوص زنبورها، پستانداران کوچک و لاشه نیز تغذیه می کند. در زمان کمبود غذا به دامهای اهلی حمله می کند.

گستره های خانگی با هم همپوشانی دارد اما خرس های ماده و نرهای جوان از رفتن به مناطقی که خرس های نر بالغ حضور دارند اجتناب می کنند. زمستان خوابی این گونه در ایران نیاز به مطالعه دارد، در بیشتر مناطق زمستان ها مشاهده نمی شوند ولی در برخی مناطق فعال هستند. اواخر بهار و اوایل تابستان جفتگیری می کند و مانند خرس قهوه¬ای لانه گزینی تاخیری دارد. طول دوره بارداری در اسارت 6 تا 7 ماه است. معمولا 1 تا 3 توله در زمستان به دنيا می آورد. توله ها تا 5/ 1 ماه پس از ترک لانه از شير مادر تغذیه میكنند. حدود 2 سال همراه با مادر بوده و سپس مستقل می شوند. ماد هها در سن 3 سالگی قادر به زادآوری هستند. در اسارت تا 36 سال عمر می کند.

زیستگاه، پراكندگی و فراوانی

زیستگاه خرس سیاه مناطق کوهستانی خشک است که عمدتا با جنگل ها و درختزارهای پراکنده پسته، بادام و زیتون وحشی، کنار و درختچه داز پوشیده شده است. در مناطق کوهستانی جنوب شرقی ایران، در استا نهای کرمان، هرمزگان و سيستان و بلوچستان با فراوانی بسيار پايين يافت می شود. ایران غربی ترین حد پراکندگی جهانی خرس سیاه آسیایی است.

وضعيت حفاظتی خرس سیاه آسیایی

در زمره گونه های در خطر انقراض سازمان حفاظت محيط زيست قرار دارد. شکار و زنده گيری توله ها از مهمترين عوامل از بين رفتن اين گوشتخوار در ايران است. این گونه در جهان در طبقه آسیب پذیر (VU) فهرست سرخ IUCN قرار دارد ولی زیر گونه بلوچستانی خرس سیاه U.t.gedrosianus که در ایران و پاکستان پراکندگی دارد، در طبقه به شدت در خطر انقراض CR است. در پيوست I کنوانسيون CITES قرار دارد. درمورد اين گوشتخوار کمتر مطالعه شده و حفاظت از آن در محدوده پراکندگی آن نيازمند برنامه ريزی و اقدامات جدی است.

نقشه پراکنش خرس سیاه آسیایی در ایران

نقشه پراکنش خرس سیاه آسیایی در ایران

دی ان ان